از ماموتهای پشمالو تا فیل های امروزی

از هزاران سال تا 10 هزار سال پیش، موجودی شبیه به فیل های امروزی به نام ماموت پشمالو بر روي زمين زندگی می کرده است.

امروزه به استثناي استخوان هاي فسيل شده و بقاياي ماموت هايي كه در يخ گير افتاده بودند و پيدا شده اند، آثار اين جانور از بين رفته است. دانشمندان مدتي طولاني اين ابهام را داشتند كه آيا ماموت كه نسل آن منقرض شده نسبت نزديك تري با فيل آفريقايي امروزي دارد يا فيل آسيايي امروزي.

فيل هاي امروزي و ماموت هاي پشمالو يك جد مشترك داشتند كه حدود شش ميليون سال قبل زندگي مي كرده است. دقيقاً اين كه چگونه و چه موقع اين گونه ها از هم جدا شده اند مشخص نيست.

با مشاهده استخوان هاي فسيل شده و ديگر خصوصيات، دانشمندان حدس مي زنند كه ماموت هاي پشمالو نسبت نزديك تري به فيل هاي آسيايي دارند تا فيل هاي آفريقايي.

به خاطر اين كه دي ان اي اغلب مطمئن ترين روش براي پي گيري رد زنجيره هاي تكاملي است،‌ دانشمندان نقشه دي ان اي ماموت را به دست آورده اند.

آنها ابتدا 200 ميلي گرم از استخوان ماموتي را كه 12000 سال قبل درشمال شرق سيبري زندگي مي كرده را برداشتند. سپس از يك واكنش شيميايي استفاده كردند تا كپي هاي زيادي از آن چه از دي ان اي ماموت باقي مانده بسازند. بسياري از تكه ها روي هم افتادند بنابراين توانستند دي ان اي را كامل كنند.

آنها روي يك نوع از دي ان اي به نام دي ان اي ميتوكوندريال متمركز شدند. اين دي ان اي ساختاري حلقه اي شكل است كه در داخل يك بخش سلول به نام ميتوكندريون پيدا مي شود. تحليل ها نشان مي دهد كه فيل آسيايي مدرن 95.8 درصد دي ان اي ميتوكندريالش با ماموت پشمالو منطبق است. دي ان اي ميتوكندريال فيل آفريقايي جديد يك كمي كمتر با دي ان اي ماموت پشمالو انطباق دارد و حدود 95.5 درصد دي ان اي ميتوكندريالش را با ماموت پشمالو سهيم است.

اين تفاوت اين حدس را به وجود مي آورد كه فيل هاي آفريقايي اولين گونه هاي مدرني بودند كه از شاخه اصلي درخت خانوادگي فيل انشعاب پيدا كرده اند. (فيل آفريقايي گوش هاي بزرگ تر و پيشاني بزرگ تری نسبت به فيل آسيايي دارد. هم مذكر ها و هم مؤنث ها دندان بزرگي دارند).

فيل هاي آسيايي (فيل آسيايي نسبت به فيل آفريقايي گوش ها و پيشاني كوچك تري دارد (با دو برآمدگي بزرگ)). معمولاً تنها مذكرها دندان هاي بزرگ دارند. پشتش هم در وسط برآمده شده). و ماموت هاي پشمالو شاخه هايشان حدود 440000 سال بعدتر از هم جدا شده است. به عبارت ديگر فيل هاي آسيايي نسبت به فيل هاي آفريقايي نسبت نزديك تري با ماموت ها دارند.

البته بعضي از دانشمندان هشدار مي دهند كه با اين يافته بايد با احتياط برخورد شود. چراكه تنها نگاه كردن به دي ان اي ميتوكندريال ممكن است گمراه كننده باشد. به جايش يگ گروه از محققان در كانادا ماشين هاي با سرعت بالاي جديدي را مورد استفاده قرار مي دهند تا هر تكه از دي ان اي را در هسته يك سلول ماموت تحليل كنند.

بافته دي ان اي در هسته سلول ميليون ها برابر بلندتر از آنهايي است كه داخل ميتوكندريون هستند. بنابراين پروژه ممكن است چند سال طول بكشد. موقعي كه اين پروژه به اتمام برسد ما در نهايت ممكن است تصوير شفافي از درخت خانواده فيل به دست آوريم.