تاریخچه و هدف از بازی مار و پله

حتما همه‌ شما هم در دوران کودکی با بازی مار و پله آشنا شده اید. قوانین ساده هستند: به نوبت تاس می اندازیم و به اندازه ی عدد نمایان شده بر روی تاس حرکت می کنیم. اگر به نردبان برسیم می توانیم از آن بالا برویم و اگر به مار برسیم نیش خورده و به عقب برمی گردیم. در این بازی، شانس حرف اول و آخر را می زند. جالب است بدانید که تاریخچه بازی مار و پله بسیار قدیمی تر و عمیق تر از آن چیزی است که فکرش را می کنید!

بازی مار و پله برای اولین بار، در قرن دوم پیش از میلاد در هندوستان بازی می شد. در آن زمان، از این بازی به منظور یاد دادن فلسفه های هندو و جین (Jain and Hindu philosophies)، به خصوص یاد دادن “کارما و کاما” یا سرنوشت و خواسته ی انسان، به کودکان استفاده می شد (اگرچه نمونه های اسلامی، بودایی و دیگر نسخه های دیگر این بازی هم وجود داشتند). روند کلی انجام این بازی، مفهوم سرنوشت یا بخت را با چرخاندن و آمدن یک عدد تصادفی بر روی تاس نشان می دهد و رسیدن به خواسته ها و تمایلات انسان بسته به نردبان ها و مارهای سر راه او می باشد.

این بازی همچنین با نشان دادن چرخه ی کارما، یک درس اخلاقی بزرگ را آموزش می دهد. مربع آخر نشان دهنده ی moksha (نجات یا رستگاری) از samsara (چرخه ی مرگ و تولد دوباره) می باشد. بازیکن با استفاده از نردبان ها می تواند به خانه های بالاتر برسد (که نشان دهنده ی تولد دوباره در شکل والاتری از حیات با انجام اعمال خوب در زندگی می باشد) و با نیش خوردن از مارها می تواند به پله های پایینی سقوط کند (که نشان دهنده ی تولد دوباره در شکل های پست تری از زندگی به دلیل انجام اعمال بد و شیطانی می باشد).

برخی از نسخه های بازی، آموزش های اخلاقی و مذهبی را حتی با قرار دادن معناهای مذهبی یا معنوی در اندازه و شکل تخته ی بازی، شماره مربع نهایی و قرار دادن فضایل و ناهنجاری ها در مربع های خاص، انجام می دادند. در بازی های قدیمی تر نردبان های کمتری نسبت به مارها در بازی گنجانده می شد تا همواره یادآور این نکته باشد که مسیر خوبی بسیار سخت تر از مسیر شر و بدی و گناهان طی می شود. مثلا، یک نسخه ی مخصوص بسیار قدیمی از این بازی که پیدا شده است، دارای ۵ نردبان (ریاضت، ایمان، سخاوت، اعتبار و دانش) و ۱۲ مار (نافرمانی، بدهی، مستی، حرص و آز، شهوت، دروغگوئی، قتل، غرور، خشم، سرقت، بطالت، بدگمانی) بوده است.